ضمایر انعکاسی یا reflective pronouns ضمایری هستند که معمولا به عنوان مفعول جمله به کار می روند. این ضمایر در زبان فارسی معمولا به صورت شکلی صرف شده از واژه “خود” نوشته می شوند.

کاربرد

کاربرد اصلی ضمایر انعکاسی زمانی است که فاعل و مفعول در واقع یک نفر هستند. به مثال زیر توجه کنید:

 He often looks at himself in the mirror and likes talking to himself.

(او معمولا به خودش در آینه نگاه می کند و دوست دارد با خودش صحبت کند.)

در جمله بالا اشاره himself  در جمله به فاعل جمله (he) است. در صورتی که از ضمیر شخصی مفعولی (him) استفاده می شد امکان تشخیص این موضوع وجود نداشت که مفعول همان فاعل است یا فردی دیگر.

ضمایر انعکاسی کاربرد دیگری هم دارند. گاهی برای تاکید بر روی این موضوع که یک نفر به تنهایی کاری را انجام داده نیز از ضمیر انعکاسی استفاده می شود. به مثال زیر توجه کنید:

 Larry is a small boy. In his room, there is a mirror. Larry has hung it up himself.

(لری یک پسر کوچک است. در اتاق او یک آینه است که او خودش آن را آویزان کرده.)

در جمله بالا ضمیر انعکاسی himself نقش مفعولی ندارد و حتی میتوان به راحتی آن را از جمله حذف کرد. استفاده از این ضمیر در اینجا تنها برای تاکید بر روی انجام یک کار به تنهایی است. در برخی از روشهای آموزش گرامر برای ضمایر در این کاربرد از نام intensive pronoun استفاده می کنند.

نکته: برخی از افعال معمولا با ضمایر انعکاسی به کار می روند و نشان دهنده مفهومی خاص هستند که ممکن است معادل فارسی نداشته باشد. توجه داشته باشید افعالی که در فارسی گذرا (یا ناگذر) هستند الزاما معادل های مشابهی در انگلیسی ندارد. برای مثال فعل behave در زبان انگلیسی یک فعل گذرا است (نیاز به مفعول دارد) در حالی که معادل آن در فارسی ناگذر است. پس عبارتی مانند behave yourself (مراقب رفتارت باش) در فارسی فرم غیر انعکاسی دارد.

در ادامه جدولی از افعالی را میبینید که معمولا در کنار ضمایر انعکاسی به کار میروند و معانی خاص دارد:

فعل مثال
behave oneself

 Behave yourselves at Grandma and Grampa’s house this weekend.

(آخر هفته در خانه پدر بزرگ و مادر بزرگ مراقب رفتارت خودتان باشید.)

cut oneself

 Alex cut himself while he was chopping onions for dinner.

(الکس در موقع خرد کردن پیازها خودش را زخمی کرد.)

dry oneself

 In the morning I wake up, have a shower, dry myself, get dressed and leave the house.

(صبح ها، من بیدار می شوم، یک دوش میگیریم، خودم را خشک می کنم، لباسم را می پوشم و خانه را ترک می کنم.)

enjoy oneself

 Amy enjoyed herself at the party that night.

(امی از مهمانی آن شب لذت برد.)

express oneself

 Art is the only way I can express myself.

(هنر تنها روشی است که من می توانم خودم را ابراز کنم.)

hurt oneself

 Be careful! I don’t want you to hurt yourself.

(مواظب باش! من نمی خواهم تو به خودت صدمه بزنی.)

introduce oneself

 Let me introduce myselfmy name is Bond – James Bond.

(بگذارید خودم را معرفی کنم، اسم من باند است – جمیز باند.)

جدول ضمایر انعکاسی

مفرد جمع
اول شخص دوم شخص سوم شخص اول شخص دوم شخص سوم شخص
myself yourself himself herself itself ourselves yourselves themselves
خودم خودت خودش خودش خودش خودمان خودتان خودشان

نکته: در ضمایر انعکاسی بر خلاف ضمایر شخصی، ضمیر دوم شخص مفرد و جمع متفاوت است پس در زمان استفاده از ضمایر به تعداد افرادی که مورد اشاره قرار می گیرند توجه کنید.

 You can be proud of yourself.

(تو باید به خودت افتخار کنی.)

 You can be proud of yourselves.

(شما باید به خودتان افتخار کنید.)